Ekonomik krizi düzeltmek için göreve getirilen ve kendi açıklamasıyla “rasyonel” politikalarla yola çıkan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek birinci yılını dolduruyor. Şimşek’in 11 aylık döneminde yurttaşlar 5.5 yıldır kesintisiz artmaya devam eden enflasyonla ezilirken ekonomideki iyileşme ortada görünmüyor. Seçimler ve bayram gibi bahanelerle sıkılaştırmaya yeni başlayan Şimşek’in politikalarının yurttaşa getireceği tek şey “daha zor günler” olacak.
Şimşekli dönemde açlık sınırı 10 bin 362 liradan 17 bin 752 liraya, enflasyon yüzde 39 seviyesinden yüzde 69’a, dolar/ TL 20.66’dan 32.38’e çıktı. Fiyat artışlarında gerilemenin sinyali bile görünmüyor. Ekonomist Hakan Kara’ya göre “Açıklanan veriler mevcut programın çalıştığına dair güçlü kanıtlar içermese de yılın kalanı farklı geçecek. Seçim nedeniyle istikrar programı uygulanamadı. Kemer sıkma dönemi asıl şimdi başlıyor.”
Şimşek’in modelinin krizin faturasını yurttaşa kesmek üzerine kurulduğunu söyleyen Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ise “Mehmet Şimşek’in modeli makro dengeleri sağlamayı, sistemi restore etmeyi amaçlıyor. Geniş halk kitlelerinin yaşam koşullarını iyileştirmek bir yana, çıkış noktasında kemer sıkma programı uygulamayı, bunun faturasını da ücretli kesimlere ödetmeyi hedefliyor” yorumunu yapıyor ve “Bu dönemde emeğiyle geçinen geniş kitleler hem ücretlerinin reel anlamda düşmesi hem de kredi kartı, ihtiyaç kredisi yoluyla borçlanma olanaklarının yüksek faiz nedeniyle tıkanması kaynaklı iyice yoksullaşacak. ‘Hepimiz bir gemideyiz’ söylemi Şimşek’in emek karşıtı programı sonucu iyice geçersizleşecek.”
HEDEF SABİT GELİRLİ DEĞİL
Yaklaşık 2018’den bu yana süregelen bir sürecin bedelinin ödendiğini söyleyen Prof. Dr. Evren Bolgün ise Şimşek’in politikalarını şu sözlerle değerlendiriyor:
“Program hanehalkını rahatlatmadı, hatta yılın ikinci yarısında sabit gelirli için daha zor geçecek. Program niye çalışmadı? Çünkü programın amacı tamamen yabancı yatırımcı çekmekti. Faiz artışında bir tutukluk yaşadılar, enflasyonun gerisinde kaldılar. Bu hadise çok uzun soluklu olacak o yüzden problemler devam edecek. Maliye politikası sıkılaşmasında da somut adımlar atılmıyor.”
Prof. Dr. Cem Başlevent ise “Sadece Şimşek’le olmaz bütün kabinenin eğilmesi gereken sorunlarımız var” diyor. Özellikle gıda enflasyonuna vurgu yapan Başlevent, baz etkisiyle enflasyon yıllık bazda düşse de aylık artışların süreceğini söylüyor ve “Uzun yıllara dayanan yanlış politikaların sonucu. Süt fiyatları tutuldu üretici battı, et ithalatı arttı yerli yetiştirici küstü işi bıraktı. Sadece maliye bakanıyla değil bütün hükümetin buraya eğilmesi lazım. Şimşek, dar gelirlilerin yüksek refaha kavuştuğu bir ülke vaadinde bulunmuyor” diyor.
DAR GELİRLİLERİ EZME POLİTİKASI
Eski programla yeni programın ortak noktasının dar gelirliyi ezmek olduğunu söyleyen Tüketici Birliği Federasyonu Başkanı Mehmet Bülent Deniz ise şunları söyledi: “Yeni yönetimin hedefleri arasında gerçekleşen tek şey tüketici talebinin kısılması oldu. Kamu harcamalarının kısılması, enflasyonun kontrol altına alınması gibi hiçbir hedef tutmadı. Enflasyon hâlâ beklentilerinin üstünde artıyor. Şimşek’in ortaya koyduğu politikada hedefler dar gelirli yoksul ücretli kesim için kâbusa dönüştü. Tüketiciye 2021’den bu yana sadece sabır dileniyor ve kurtuluş için verdikleri tarih sürekli öteleniyor.
